گیت در برنامه‌نویسی چیست و چرا باید آن را یاد بگیریم؟
اگر میخواهید روی یک پروژه کار کنید بدون آن‌که تغییرات هم‌تیمی ها باعث از بین رفتن کد شما شود یا نسخه های مختلف پروژه گیج‌کننده شوند، گیت(git) همان ابزاری است که نیاز دارید.
در این راهنمای آموزشی برندافراز به‌صورت جامع به پرسش‌های کلیدی می‌پردازیم:
- گیت در برنامه نویسی چیست و چرا ضروری است؟
- چگونه با گیت برنامه نویسی را سازمان‌دهی و شاخه‌بندی کنیم؟
- چطور با برنامه نویسی در گیت هاب همکاری تیمی را ساده‌تر کنیم؟
همه چیز درباره گیت در برنامه نویسی: چرا گیت حیاتی است؟
گیت یک سیستم کنترل نسخهٔ توزیع‌شده است که ردیابی تغییرات کد،بازگردانی نسخه‌های قبلی و همکاری چندنفره را ممکن میسازد.
مزیت مهم گیت این است که میتوانید آفلاین روی مخزن محلی کار کنید و بعد تغییرات را با مخزن راه دور همگام کنید.
تقریبا تمام تیم های حرفه‌ای و پروژه‌های متن‌باز، گیت را ستون فقرات گردش‌کار خود میدانند.
اگر تازه شروع کرده‌اید،مطالعه مطالب مقدماتی در بلاگ برندافراز مسیر شما را کوتاه‌تر میکند.
گیت چگونه کار میکند؟(مفاهیم پایه)
در هر کامیت،گیت یک "عکس لحظه‌ای" (snapshot) از وضعیت فایل‌ها ها ذخیره میکند.
فایل‌ها در سه وضعیت اصلی قرار می‌گیرند:
• تغییر یافته (modified)
• آماده ثبت (Staged)
• ثبت شده در تاریخچه(committed)
کافی است تغییرات را با git add کارد staging کنید، سپس با git commit در تاریخچه ذخیره کنید.
با git log میتوانید تاریخچه را ببینید و در صورت نیاز با git checkout/git switch به نسخه‌های قبلی برمی‌گردید.
شاخه‌بندی، ادغام و حل تعارض‌ها: مدیریت تغییرات چندنفره
شاخه‌ها branches در گیت راهی سبک‌وزن برای توسعهٔ ویژگی‌های جدید یا رفع باگ بدون مختل کردن شاخهٔ اصلی پروژه هستند ؛ با git branch و git switch می‌توان بین شاخه‌ها جابه‌جا شد و با git merge یا git rebase آنها را ادغام کرد. هنگام ادغام، تعارض‌ها ممکن است رخ دهند و گیت با نمایش بخش‌های متناقض به توسعه‌دهنده اجازه می‌دهد به‌صورت دستی تصمیم بگیرد کدام تغییر نگه داشته شود. برای کاهش تعارض‌ها:
- تغییرات را کوچیک و مکرر نگه‌دارید
- پیش از ادغام مخزن را با git pull همگام سازید
- پیام های کامیت را شفاف و هدفمند بنویسید.
در تیم‌های بزرگ، استفاده از قوانین شاخه‌بندی مشخص مانند feature-branch یا GitFlow می‌تواند روند همگام‌سازی و بازبینی کد را ساختارمند کند.
اگر مسیر تعاملی‌تر میخواهید،ماژول های مربوط به کنترل نسخهٔ در دوره آموزش تخصصی برنامه‌نویسی پایتون برندافراز دقیقا همین مهارت‌ها را تمرین محور پوشش می‌دهند.
تفاوت Git و GitHub
خیلی‌ها در شروع مسیر، Git و GitHub را یکی میدانند؛ در حالی‌که این دو، نقش‌های کاملاً متفاوتی دارند اما مکمل هم هستند.
Git چیست؟
گیت یک نرم‌افزار کنترل نسخه است که روی رایانهٔ شما نصب می‌شود و به شما امکان می‌دهد تاریخچهٔ تغییرات کد را ثبت، مقایسه و در صورت نیاز به نسخه‌های قبلی بازگردانی کنید. گیت می‌تواند کاملاً آفلاین کار کند؛ یعنی حتی بدون اتصال اینترنت، شاخه بسازید، کامیت بزنید و تاریخچهٔ پروژه را مدیریت کنید. وقتی آمادهٔ اشتراک‌گذاری بودید، تغییراتتان را به یک مخزن راه‌دور ارسال می‌کنید. برای آشنایی بیشتر با گیت میتونید از به وبسایت اصلی سر بزنید:
git-scm.com
GitHub چیست؟
گیت‌هاب یک پلتفرم میزبانی کد و همکاری تیمی بر بستر گیت است. شما مخزنِ گیت خود را روی گیت‌هاب قرار می‌دهید تا دیگران بتوانند کد را ببینند، بررسی کنند و روی آن مشارکت کنند. گیت‌هاب امکاناتی مثل Pull Request، Issue Tracking، Code Review، سطوح دسترسی، و یکپارچگی با ابزارهای CI/CD را فراهم میکند تا توسعهٔ تیمی ساختارمند و شفاف شود:
github.com
پس تفاوت اصلی چیست؟
- Git هستهٔ فنیِ مدیریت نسخه است؛ روی سیستم شما اجرا می‌شود و وظیفه‌اش ثبت و نگهداری تغییرات کد است.
GitHub محیطی آنلاین برای اشتراک‌گذاری و همکاری روی مخازنِ گیت است؛ بدون گیت معنایی ندارد، و با گیت معنا پیدا میکند.
برای درک بهتر:
گیت را مثل «سیستم حسابداری» در نظر بگیرید که همهٔ ورودی/خروجی‌ها را ثبت میکند. گیت‌هاب مثل «دفترِ کارِ تیمی» است که همه دور یک میز می‌نشینید، تغییرات را بررسی می‌کنید، دربارهٔ آنها گفتگو می‌کنید و در نهایت تصمیم می‌گیرید چه چیزی ادغام شود.
نکتهٔ کاربردی تیم برندافراز:
اگر تنها کار می‌کنید و صرفاً میخواهید تاریخچهٔ تغییرات را داشته باشید، گیت کافی است. اما به محض اینکه میخواهید همکاری تیمی، بازبینی کد، یا نمایش نمونه‌کار داشته باشید، یک میزبان راه‌دور مثل گیت‌هاب (یا جایگزین‌هایی مثل GitLab/Bitbucket) ارزش خود را نشان می‌دهد.
در تیم‌های حرفه‌ای توسعه، انتخاب الگوی گردش‌کار (Git Workflow) اهمیت زیادی دارد؛ چون تعیین میکند اعضا چگونه شاخه‌ها را بسازند، تغییرات را ثبت کنند و در نهایت کدها را ادغام کنند.
چند مدل پرکاربرد وجود دارد:
- Feature Branch Workflow: هر ویژگی یا باگ‌فیکس در شاخه‌ای جدا انجام می‌شود و بعد از بررسی به شاخهٔ اصلی ادغام می‌گردد.
- Gitflow Workflow: مدلی ساختارمند که شاخه‌های
developوreleaseدارد و برای پروژه‌های بزرگ‌مقیاس مناسب است. Forking Workflow: معمول در پروژه‌های متن‌باز؛ هر مشارکت‌کننده نسخهٔ شخصی خود را میسازد و تغییرات را از طریق Pull Request پیشنهاد می‌دهد.
برای دیدن نمونه‌های واقعی از گردش‌کار تیمی، تفاوت بین مدل‌ها و چک‌لیست‌های آماده برای Pull Request، میتوانید به راهنمای جامع Atlassian دربارهٔ Git Workflows مراجعه کنید. این منبع یکی از دقیق‌ترین و کاربردی‌ترین آموزش‌ها برای انتخاب مدل مناسب همکاری در گیت است.
اگر مسیر عملی و پروژه‌محور میخواهید، دورهٔ آموزش تخصصی برنامه‌نویسی پایتون برندافراز به‌صورت مرحله‌به‌مرحله همین مهارت‌ها را تمرین می‌دهد.
کار با مخازن از راه دور و برنامه نویسی در گیت هاب
گیت‌هاب فقط میزبانی کد نیست، با امکاناتی مانند Issue Tracking , pull Request و اتصال به CI/CD , همکاری تیمی را ساختار مند میکند.
برای شروع کار با گیت‌هاب:
1.یک مخزن جدید در گیت‌هاب بسازید و آن را با git clone دریافت کنید.
2.تغییرات را با git add و git commit ثبت کنید.
3.با git push تغییرات را به مخزن راه دور ارسال کنید.
برای بهبود کیفیت بازبینی‌ها،پیام‌های کامیت استاندارد.بنویسید و پیش از ایجاد pull request تست هارا اجرا کنید.
دستورات پایه برای شروع سریع:
•آغاز مخزن جدید - git init
•دریافت مخزن راه دور - <git clone>url
•مشاهده وضعیت فایل‌ها - git status
•افزودن فایل ها به مرحله آماده‌سازی- git add
•ثبت تغییرات - "پیام شفاف" git commit -m
•همگام‌سازی با مخزن از راه دور- git push/git pull
برای تمرین ساختار مند و پروژه محور ، از مسیرهای تمرینی در دوره آموزش تخصصی برنامه‌نویسی پایتون برندافراز استفاده کنید.
بهترین شیوه‌ها و نکات حرفه‌ای تیمی
•از الگوی conventional commits برای نام‌گذاری پیام‌ها استفاده کنید.
•تغییرات را به واحد‌های کوچک و قابل‌مرور تقسیم کنید.
•برای اجرای Linters/Formatters , pre-commit hooks را تنظیم کنید.
•با gitignore. فایل های غیرضروری را مستثنا کنید.
•قوانین شاخه‌بندی و ادغام را در Readme و contributing مستند کنید.
از مفاهیم تا عمل: گیت و گیت‌هاب را در پروژهٔ واقعی تمرین کنید
- درک عمیق تفاوت Git و GitHub و انتخاب بهترین گردش‌کار برای تیم
- پیاده‌سازی شاخه‌بندی استاندارد، Pull Request و Code Review
راه‌اندازی CI/CD و خودکارسازی تست‌ها برای جلوگیری از خطاهای ادغام
همین امروز مسیر حرفه‌ای‌تر شدن را شروع کنید:
دورهٔ آموزش تخصصی برنامه‌نویسی پایتون برندافراز
برای مطالعهٔ گام‌به‌گام و نکات تکمیلی نیز به بلاگ برندافراز سری بزنید. اگر تازه با برندافراز آشنا شده‌اید، صفحهٔ اصلی نقطهٔ شروع خوبی برای دیدن مسیرهای یادگیری است.
